Jani Nano: In Sport, more than reward, evaluation is needed, if it doesn't work, the system has failed

Our sport reflects the achievements and problems that Albanian society has in general. Of course, a drastic drop in participation is observed, i.e. a drop in massiveness, but in the face of this phenomenon, there are few grains in individual sports that have high results. The government recently improved its VKM for the remuneration of elite athletes in order to give young people a chance. But is this a real opportunity to have a developed sport that improves the image of the country and the lifestyle of young people? This is a much discussed point. To find out more, the newspaper "TODAY" brings in this issue the interview with Jani Nano, General Secretary of the Albanian Boxing Union, author of three books on boxing, and at the same time well acquainted with the mentality of sports in Albania. With completely original thoughts, somewhat critical but well-argued, Nano tells us that more than reward, sport in Albania needs evaluation, and for the federations, he says that more than the budget, it is important to change the mentality. Worrying for him is the fact that, just like in politics, etc., also in sports, the federations have become a monopoly, so the system has problems.

Who is Jani Nano?

Date of birth: 18.05.1978

Place of birth: Berat

Residence: Durrës

Club as a sportsman: Tomori (91-92), Master Sports Durrës (92-96), Aris Nikaias (96-97), Olympiakos (1998-2004).

Coaching experience: Kostarellos Peramatos (2004-2008), Teuta Durrës (2009 - 2022), coach of the national team (2013, 2015, 2019, 2020)

Education: Master of Science (University of Sports)

Job: General Secretary of the Albanian Boxing Union

Published books: "Boxing, the Noble Art of Self-Defense" 2013; "Ring Referee" 2023; "English-Albanian Boxing Dictionary" 2023.

- You have written three books so far in the field of boxing, something unusual considering the poor literature on sports in Albania. What prompted you to write books about boxing?

- Kurioziteti në fillim por më pas edhe nevoja të lidh mendimet e mia për boksin. Duhet të kuptojmë që boksi është një filozofi jete më shumë sesa teknika sportive. Kjo vlen kryesisht për librin e parë, kurse për librin që ia kushtoj arbitrit gjykoj se është një libër studimor që shënon ndoshta rast unikal, pasi as në Europë nuk ka libra për arbitrin e boksit.

- Pse mendoni se është i rëndësishëm një libër për arbitrin?

- Ka shumë arsye, sepse arbitri është pjesë e rëndësishme e procesit sportiv në ring dhe jo vetëm. I gjithë mendimi im për këtë çështje pasqyrohet në libër. Ky libër ka rreth 5 vjet që priste botimin, dhe më në fund u realizua, por ky është dhe tregues i vështirësive që hasin shkruesit e librave teknikë/sportivë.

- Pse mendoni se librat tuaj për boksin vlejnë për këtë komunitet. Të jemi të sinqertë, në lëmin e sportit lexohet pak, madje në tërësi shoqëria jonë ka probleme me leximin e librave…

- Librat janë të vlefshëm dhe tre librat e mi nuk i vlejnë vetëm komunitetit të boksit, pra sportit të boksit, por mendoj se vlejnë për sportin në tërësi. Këtu flitet për dhunë në sport, çdo vit incidente në aktivitetet sportive, përfshi kampionatin e boksit. Atëherë, nga se vallë vjen kjo dhunë? Unë gjykoj se kjo vjen kryesisht nga padija. Nuk e kuptojnë vlerën e sportit, mesazhin që ai përcjell dhe duhet të përcjellë. Këtu tek ne sporti perceptohet si dhunë, por nga antikiteti e deri më sot garojnë dy vetë për të shkëlqyer me aftësitë e tyre e jo për tu bërë armiq. Çfarë është sporti në fund të fundit? Është një përpjekje për përsosmëri. Nëse sportin e fokusojmë tek dhuna, atëherë ka humbur kuptimi. Ne sot kemi rezultate të larta tek disa individë, por po shuhet si masivitet.

- Sa është i angazhuar kuadri i lartë i dalë nga Universiteti i Sporteve në veprimtaritë sportive? A mendoni se specialistët e sportit e përmbushin qëllimin në vetvete për një sport cilësor në Shqipëri?

- Përveç se specialistët e rinj nuk gjejnë hapësira apo lehtësira për tu shprehur, më e keqja është se janë krijuar modele të gabuara. Institucionet tona janë si cikle të mbyllura, ku për tu përfshirë ti duhet të mendosh njëlloj e të bindesh përndryshe je jashtë. Në kushte të tilla si mund të vlerësohet mendimi ndryshe apo idetë e reja? Sot për fat të keq i jepet prioritet atij që ka influencë ose bën para, por jo atij që ka ide dhe mendim.

- Ka një përmirësim në ligj për të motivuar sportistët të kapin rezultate të larta, por edhe të rinjtë që t’i hyjnë rrugës së sportit…

- Po ta shohësh ngushtësisht këtë gjë duket në rregull, pasi unë e kuptova që është fjala për VKM-në e përmirësuar në lidhje me shpërblimet e sidomos me rastin e fundit që sportistët elitarë bashkëngjiten në institucionet qeveritare të mbrojtjes etj, por e ardhmja e sportit nuk mund të vijë thjesht me shpërblime të rritura. Është si t’i thuash të rinjve “bëhu supermen, që të të jap krah falas”, kaq e paarritshme duket në sytë e një të riu shpallja kampion Europe apo kampion bote. Unë kam qenë gjithnjë i mendimit të ketë vlerësime. VKM-ja vlen për individët, pra për një grup të kufizuar sportistësh që kanë rezultate të larta, por që të ketë rol edukues nuk vlen. Edukimi sportiv është tjetër gjë, është proces i gjatë dhe kërkon të tjera politika dhe angazhime. Rekordet shpërbejnë që t’u japin mundësinë fëmijëve të vlerësohen. Jepen stimuj, por jo vlerë. Kemi disa që marrin shpërblime, por ka plot të tjerë që shkatërrohen. Nëse i vetmi stimul për sportistët elitarë është shpërblimi, nëse ata nuk e arrijnë këtë shpërblim atëherë kanë humbur gjithçka, dhe ky është një risk shumë i lartë për tu marrë parasysh. Ndaj them, duhet më shumë vlerësim sesa shpërblim.

- Si e shihni të ardhmen e sportit tonë në tërësi, veçmas boksit?

- Po e nis me politikat sportive. Nëse organizimi i sportit nuk ndërtohet mbi baza vlerash, s’ka të ardhme. E kundërta ndryshon rrënjësisht për mirë të ardhmen e sportit. Po jap shembuj konkretë. Dikur sportistët ishin heronj, shiheshin si të tillë. Nuk ishin të pasur, por ishin të adhuruar, të vlerësuar. Sportistët i njihte i gjithë qytetit. Kurse sot publiku njeh vetëm disa kokrra si Luiza Gega e ndonjë tjetër. Sot sheh në televizor emisione vetëm për futbollin (edhe ato të artikuluara gabim), pak flitet për sportet e tjera, apo për zhvillimin e sportit apo të të rinjve nëpërmjet tij. Sportistët duhen bërë modele frymëzimi dhe nëse nuk ndodh, atëherë sistemi ka dështuar.

- A ndikon buxheti i federatave në cilësinë sportive tek shumësportëshi në tërësi?

- Buxheti është i rëndësishëm, sepse ndikon në numrin e aktiviteteve, baza materiale etj, por më shumë se buxheti është mentaliteti. Nëse një federatë që ka një buxhet modest sot, mund t’i japësh nesër 1 mln euro, ajo do të shtojë aktivitetet sportive, do të rrisë shpërblimet për sportistët e mirë, por vetëm kaq, a mundet ajo të ndryshojë thellësisht për mirë sportin? Pyetja që shtrohet është: A ka ndonjë plan strategjik për zhvillimin e sportit? Nëse nuk ka planifikim, atëherë suksesi do të jetë rastësor e sporadik. Federatat duhet të planifikojnë, ndryshe mbetemi në vendnumëro, duke i bërë qejfin vetes se kemi punuar mirë.

- Politikat sportive dhe planifikimin e bëjnë kuadrot e zot. A kemi ne kuadro të zotë në sport?

- Here we come to another important point, in how our sports federations are managed. This is like the seed. If you have sown bad seed, then there is no way for the good seed to sprout and develop. Today our sports federations generally have the same people. This is undoubtedly a reflection of governance, of the system. The same as in politics and everywhere, we have a monopoly even in the federations. So I say that the system has serious problems.

Interviewed by: Adriatik BALLA