"The Ministry of Finance paid 418 thousand euros for the firm of...", BIRN: Rama and Tony Blair in a clientelistic relationship

Villa 30 in the area of ??the former Block in Tirana has a dark past as the place where former communist Albanian Prime Minister Mehmet Shehu - facing the risk of arrest and imprisonment - killed himself.

Today, as a reminder, in the courtyard of the government-owned villa are statues of Lenin and Stalin as well as a Zis 69, a vehicle that was the favorite of the Communist-era secret police "Security" for making arrests in the middle of the night.

Everyone today can wonder what Tony Blair, the former Prime Minister of the United Kingdom, thought when he saw this decor while being hosted by the Prime Minister of Albania, Edi Rama, on April 19 of last year.

Little was communicated publicly about the meeting. However, two months later, the Tony Blair Institute for Global Change, TBI, published a job offer for a consultant in Tirana, in support of improving Albanian government services through the application of technology and innovation.

Three months later, in September 2022, TBI announced another vacancy – for a senior advisor to the Prime Minister and Deputy Prime Minister of Albania.

This is not the first time Blair, who left office in 2007, has worked with Rama. When the Socialists came to power in 2013, Blair was hired as an adviser.

What such work entails is unclear, as the contracts are not publicly available. But both the Albanian government and Blair say that the service comes for free.

However, the former British Prime Minister is not the only Blair who worked for the Albanian government. During the same period, a law firm run by his wife Cherie received hundreds of thousands of euros from the government for services rendered. Such a coincidence is observed to have happened in Serbia as well.

Local experts say this, and the lack of transparency regarding TBI contracts, should set alarm bells ringing.

In the case of Albania "this puts Mr. Rama and Mr. Blair in a clientelistic relationship," says Rigels Xhemollari, an anti-corruption activist and executive director of Qendresa Cittare, an organization based in Tirana.

Afrim Krasniqi, drejtor ekzekutiv i Institutit të Studimeve Politike, një organizatë kërkimore në Tiranë, i tha BIRN: “Në një praktikë normale të shtetit të së drejtës i gjithë ky proces do të duhej hetuar.”

“Deklarata e vetme e qeverisë, se konsulenti nuk ka përfituar financiarisht nga shteti shqiptar është e pamjaftueshme, spekullative dhe krijon edhe më shumë dyshime mbi përmbajtjen e kontratës dhe llojin e angazhimit.”

TBI dhe Omnia Strategy, kompania e Cherie Blair, e cila ofron shërbime të specializuara në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve ndërkombëtare dhe arbitrim, mohuan të kenë konflikt interesi.

“Kompania ligjore e zonjës Blair ka përfaqësuar Qeverinë e Shqipërisë shumë herë dhe i ka të gjitha të drejtat ta bëjë këtë,” tha TBI për BIRN. “Kjo është një praktikë ligjore që nuk ka të bëjë fare me punën e TBI.”

Omnia Strategy tha: “Puna e Omnias, në Shqipëri ose gjetkë, nuk ka të bëjë me punën e TBI.”

Qeveria e Shqipërisë nuk iu përgjigj kërkesës për koment.

Punët fitimprurëse të arbitrazhit të Omnias

Blair themeloi TBI më 2016, duke ofruar shërbime konsulence për qeveritë në mënyrë që të “ndihmojë udhëheqësit politikë që të ndërtojnë shoqëri të hapura, gjithëpërfshirëse dhe me mirëqenie në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur,” sipas faqes së saj të internetit. Në vitin 2021, ajo kishte 437 të punësuar, zyra qendrore në Londër dhe tre qendra ndërkombëtare në Akra, Singapor dhe San Francisko.

Një organizatë jofitimprurëse, instituti realizoi një xhiro prej 81 milionë paundësh më 2021. Shumica e punës financohet nga fondacione private, të cilat, deri prillin e kaluar, përfshinin Këshillin Evropian për Tolerancë dhe Ripajtim, ECTR, themeluar nga miliarderi rus Moshe Kantor. TBI i ndërpreu marrëdhëniet me ECRT, pas sulmit të Rusisë kundër Ukrainës, kur Kantor u vendos nën sanksione në Mbretërinë e Bashkuar për shkak të lidhjeve të tij me Kremlinin.

Më herët, më 2020, Blair u përfol si një ndërmjetës potencial mes Serbisë dhe Kosovës për një marrëveshje të braktisur për shkëmbime territoresh dhe sqarim marrëdhëniesh mes tyre.

John Bolton, ish-Këshilltar i Sigurisë Kombëtare për ish-presidentin Donald Trump, i tha BIRN në një intervistë se Blair, i cili ishte në pushtet më 1999 kur Britania mori pjesë në bombardimet ajrore të NATO-s kundër Jugosllavisë së mbetur gjatë luftës në Kosovë – kishte ofruar të shërbente si “ndërmjetës informal” mes të dy palëve. Rama u raportua në atë kohë të ishte mbështetës në marrëveshjen për shkëmbim territoresh, një pretendim që ai e mohoi me forcë.

Puna e fundit e Blair në Shqipëri përkoi edhe me atë të bashkëshortes: të dhënat e Thesarit të Shqipërisë, të para nga BIRN, tregojnë se ministria e financave e vendit bëri tre pagesa te Omnia Strategy mes 13 dhe 19 shtatorit 2022, për një total prej 418 mijë eurosh.

Të dhënat nuk specifikojnë se për çfarë u bënë këto pagesa ndërsa Omnia Strategy konfirmoi se i ka marrë paratë, pa dhënë shpjegime se për çfarë. Kompania ligjore me bazë në Londër ka përfaqësuar më herët Shqipërinë në një numër çështjesh arbitrazhi para gjykatave ndërkombëtare.

E para, më 2012, pa Omnia Strategy duke përfaqësuar Shqipërinë në një mosmarrëveshje me një kompani me bazë në Amerikë, me një faturë shërbimesh ligjore me vlerë 300 mijë euro.

Më 2015, kompania mori 645,000 euro nga Qeveria e Shqipërisë për këshillime ligjore mbi një mosmarrëveshje konteaktuale me një konsorcium të përbërë nga kompania amerikane Rapiscan Systems dhe kompania vendëse S2. Pastaj më 2018, Omnia Strategy u punësua nga Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural e Shqipërisë për një mosmarrëveshje investimi me kompaninë italiane Valeria Italia S.r.l, për të cilën u pagua 200 mijë euro.

“Omnia u punësua nga Shqipëria me meritë, të veprojë në çështje të referuara pas një procesi prokurues konkurrues dhe më pas dorëzoi rezultate pozitive në të treja çështjet,” tha për BIRN Omnia Strategy në një përgjigje me shkrim për këtë lajm.

Si TBI ashtu edhe Omnia Strategy kanë punuar edhe për Serbinë: TBI u angazhua më 2015 për të ndihmuar në përmirësimin e shërbimeve digjitale të ofruara nga qeveria, ndërsa Omnia Strategy u listua më 2021 si avokati përgjegjës në një çështje të ngritur nga tre kompani telekomunikacioni kundër Serbisë.

Zëdhënësi i TBI konformoi se organizata vijon të punojë me qeverinë e Serbisë, falas.

“As Tony Blair dhe as instituti nuk marrin para nga qeveria e Shqipërisë apo ajo e Serbisë për këtë punë.”

Puna e konsulencës ka tërhequr më herët kritika nga aktivistë të të drejtave të njeriut.

In 2013, Hugh Williamson, director for Europe and Central Asia at Human Rights Watch, drew attention to a two-year, £16m contract in Kazakhstan and criticized Blair for not raising concerns about the regime's human rights abuses. autocratic of the country's then president Nursultan Nazarbayev.

Court records show that Omnia Strategy has also previously represented the government of Montenegro in a dispute with Addiko Bank AG over a law on the conversion of loans granted in Swiss francs.

The company has also represented the Ukrainian company Sardich, which filed a lawsuit seeking 350 million euros in compensation from North Macedonia after losing a mining concession contract in 2019./Reporter.al