Breakthrough Kalo: Translating poems releases positive energy

The promotion of the book "Eja" with poetry pronounced by Përparim Kalo brought together well-known names of literature and art in our country. Robert Burns, Louise Gluck, Pablo Neruda and other prominent authors come translated in "Eja", a book that was promoted in one of the evenings of the month of May in Tirana. Progress Kalo says that he translated a few poems many years ago, while most in recent years. In the interview for the "SOT" newspaper, the well-known lawyer Përparim Kalo tells about the work with "Eja", the authors that come translated into Albanian by him, where he tells and what prompted him for the book. Kalo says that the selection of these well-known authors was done without any premeditation. According to him, many of the big names are part of publications, anthologies in foreign languages, and that source is very important, since someone knew how to select. Other contemporary authors, Kalo says, attracted him after receiving the "Nobel" prize, while some were also recommended by his friends. The lawyer Përparim Kalo, after the publication of the book "Eja" which comes with poems translated by him, says that he has already started work on the second anthology, where he wants to include great poets such as Goethe, Allen Poe, Hvan Dyke, Esenin, Mayakovsky, Name, last name, etc.  

-A few days ago, the book "Eja" was promoted with selected poems of different authors. How long did the translation take you?

Translating poems is a sporadic process when you are not exclusively engaged in that work. As you know, I deal with other things, translation finds a little breather in the busy day. However, I translated a few poems many years ago, as a test, a challenge for myself in the framework of efforts to perfect the knowledge of the English language, a process that has no end, while most of the last years. So it is difficult to say how long they have been translated, since I have not paid attention to the translation for many years. I was motivated by the fact that I finished the supplementary mandate at the Constitutional Court, and I wanted to make a break, while I have occasionally written articles on justice problems, legal reform, arbitration, business, fiscal amnesty, and others. I say break because I think that for every professional, it is advisable to get out of the framework of the profession, which, without wanting to or understanding, keeps us stuck and prevents us from making efforts to research in areas that release positive energy, which ultimately serves to increase professional strengthening . And there is nothing better and more beautiful than literature, not to mention literary translations, etc.

-Sa e vështirë është të përkthesh poezi ?

Për mendimin tim, që i bashkohet atij të shumë të tjerëve, përkthimi i poezisë ka veçori specifike. Në dallim nga proza, ajo kërkon të gjesh ritmin, rimën, muzikalitetin e vargut. Unë e kam patur më të lehtë të përkthej poezi të ndërtuar me varg të lirë, se atë rrjedhin si proza. U ushtrova fillimisht duke përkthyer tregime të shkurtra të Franc Kafkës, si Korbi, Problemi i ligjeve tona, Avokatët, etj., të cilat edhe u botuan para 30 vjetësh në shtypin e kohës. Ndërkohë, konstatoja se poezitë qofshin me rimë të thjeshtë apo të komplikuar, kërkojnë kohë, pasi gjuha shqipe duhet ti përgjigjet ritmit dhe të tingëllojë siç ka dalë nga zemra e autorit origjinar, ose të paktën të jetë sa më pranë tij. Nuk është se unë jam i afirmuar si poet që të pretendoj se kam arritur të krijoj një antologji me përkthime të përkryera të veprave të autorëve të mëdhenj, por mendoj se kam guxuar t’i sjell në jetë ato me ndjeshmërinë time dhe këtë e shoh si kontribut dhe nxitje edhe për shokë e miq që mund të bëjnë të njëjtën gjë, pasi njoh shumë prej tyre që kanë njohuri mjaft të spikatura të gjuhëve të huaja.

-Në këtë libër ju keni përkthyer në shqip poezi nga Robert Burns, Louise Gluck, Pablo Neruda, etj. Një libër me poezi nga autorë të njohur, por pse kjo zgjedhje nga ju dhe çfarë keni dashur të përcillni përmes krijimtarisë së tyre për lexuesit shqiptarë?

Përzgjedhja është bërë pa ndonjë paramendim. Shumë nga emrat e mëdhenj janë pjesë të botimeve, antologjive në gjuhë të huaj dhe ai burim është shumë i rëndësishëm, pasi dikush ka ditur të përzgjedhë. Autorë të tjerë bashkëkohorë më kanë tërhequr pasi kanë marrë çmimin Nobel, dhe të tjerë gjenden në internet. Të tjerë më janë rekomanduar nga miq me të cilët kam folur për projektin tim të përkthimit. Gjithsesi, të gjitha ato i janë nënshtruar një kriteri bazë- pëlqimi nga ana ime. Ngacmimi që ato më kanë dhënë për përmbajtjen, forma e melodia. Unë jam amator i muzikës, madje jo vetëm konsumator pasiv, por edhe përhapës aktiv i saj, dhe muzika më ka lidhur pashmangshmërisht, e pazgjidhshmërisht me poezinë.

-Ju vetë nga autorët që keni përkthyer në këtë libër, kë veçoni dhe pse?

Unë do të veçoja Pablo Nerudën me Përgjithmonë, Maya Angelou me Leksioni, për guximin me të cilin kanë prekur temën e faljes, zemërgjerësisë, si dhe Thomas Hardy me Kush rrëmon mbi varrin tim?, që befas thyen një tabu të krijuar për besnikërinë e qenit ndaj të zotit. Edhe Berthold Brecht me Poema e radios më ka lënë mbresa të veçanta. Ndërsa Robert Burns, qëndron në piedestal, dhe është ndër më të pëlqyerit, edhe për faktin se poezia e tij E dashura ime është si trëndafil i kuq më ka dhënë që 40 vjet më parë shkëndijën e parë në këtë sipërmarrje të përkthimit të dhjetra poezive. Madje vargjet e tij përcjellin një frymë lirike që ngjason me atë të Frashërllinjve tanë.

-Sipas jush po studiuesit sa rëndësi ju kanë kushtuar këtyre autorëve, krijimtarisë së tyre ?

The authors selected by me are certainly considered by poets and writers translators as well as literal translators. For example Kipling's poem If/If has been translated several times. Aleksandër Bllok was translated by Kristaq Traja, who soon left us, a talented lawyer, but with a high and rare sensitivity as a translator. He even managed to translate works of Shakespeare.

-After this book, will we have poems by other authors in Albanian from you?

Appetite comes from eating, says the well-known expression. I have already started with the second anthology, where I want to include great poets such as Goethe, Allen Poe, Hvan Dyke, Esenin, Mayakovsky, Emre, Hajn, Frederik Schiller, de Muset, etc. I will try to do this by 2024.

Interviewed by: Julia Vrapi