Linda Kazani: "The inspiring sound of women" with musical pieces for the first time on the Albanian stage to convey elegance, lyricism, poetry and feminine sensitivity

Soprano Linda Kazani is one of the artists who built her career outside Albania and has been living in Austria for years. Linda Kazani has been a soprano engaged in the Opera Theater of Klagenfurt in Austria, from 1999-2012. Then he made a career as a free soloist in various European theaters. The well-known soprano in the interview for "SOT" newspaper says that the path of art should be considered not only difficult, but also beautiful. Above all, art expresses it's life mentality, both for the artist and for the public. The soprano is in Tirana these days and tells the public that the concert "The Inspiring Sound of Women" will take place in the cultural center of the Tirana Orthodox Cathedral complex as part of International Women's Day. She states that a program with parts, that will be performed for the first time on the Albanian stage. The soprano says that the idea of ??collaborating with friends and colleagues of her generation, since school years, was received with great enthusiasm. Linda Kazani is currently a canto teacher in Klagenfurt, Austria. Gives professional lessons in all genres of lyrical canto.

-Following your activity with the "Eventus" center, you bring this special concert. When you thought of making it, what did you intend to convey through it?

The idea of ??this concert came to us after the concert "The Art of Extra Dance", which we held in November 2022. If you remember, the theme of that activity was to sensitize the public to the humanitarian cause "Stop violence against women". Through the chosen repertoire, we focused the focus of the program on the awareness of women, so that she can get out of the role of victim, and take her dignified place in society, family, profession and in every field of life. While in the concert organized on the occasion of March 8, we thought to focus on the figure of the female artist, i.e. the creative and performing woman. The figures of the composers Clara Schumann, Alma Mahler, Anna Amalia von Sachsen, Florence Price as well as our first composer: Lola Gjoka, with their history, make us remember that this freedom we enjoy today is not self-evident, on the contrary, the women of the generations before us have sacrificed a lot to gain creative freedom. As we know from the history of art, many women artists used pseudonyms, men's names, so that their works could be published and recognized. At the end of the 19th and the beginning of the 20th century, it became possible for girls to graduate in the same way as men. By bringing them under the interpretation of female performers on stage, we aim to sensitize girls and the young generation in general, to the intellectual and artistic values ??conveyed by this dignified contribution of creative women in the world and in Albania. At the end of the 19th and the beginning of the 20th century, it became possible for girls to graduate in the same way as men. By bringing them under the interpretation of female performers on stage, we aim to sensitize girls and the young generation in general, to the intellectual and artistic values ??conveyed by this dignified contribution of creative women in the world and in Albania. At the end of the 19th and the beginning of the 20th century, it became possible for girls to graduate in the same way as men. By bringing them under the interpretation of female performers on stage, we aim to sensitize girls and the young generation in general, to the intellectual and artistic values ??conveyed by this dignified contribution of creative women in the world and in Albania.

-Një program muzikor i veçantë dhe premiera...

Siç e kam theksuar edhe në aktivitetet e shkuara, tematika e aktivitetit i imponohet artistit në përzgjedhjen e programit. Në përzgjodhëm me shumë kujdes një program me pjesë të panjohura për publikun dhe po i sjellim për herë të parë në skenën shqiptare, me shumë mirënjohje për këto gra artiste, që na e përgatitën rrugën e suksesit me shumë mund dhe dinjitet. Ky koncert titullohet në anglisht, edhe si një mesazh ndërkombëtar, pasi 8 Marsi është festë ndërkombëtare, “Women`s inspiring sound”- Tingulli frymëzues i femrave. Në formatin e muzikës së dhomës, sjellim pjesë vokale dhe instrumentale të interpretuara me kujdes të veçantë, për të përçuar elegancën, lirikën, poezinë dhe ndjeshmërinë femërore.

-Bëheni bashkë instrumentiste dhe këngëtare. Si u prit ftesa juaj për këtë koncert të veçantë?

Ideja ime për të bashkëpunuar me mike dhe kolege të brezit tim, që nga vitet e shkollës, u prit me shumë entuziazëm dhe respekt të ndërsjelltë nga të gjitha vajzat (se ne kështu i flasim njëra- tjetrës, paçka se jemi gra e nëna me fëmijë të rritur tashmë). Është një kënaqësi e veçantë për mua të muzikoj me Ina Petrollarin, Dorina Laron, Edmea Krasniqin, Alba Kolën dhe Stela Bellon. Na puqet shumë mirë kimia artistike, shija muzikore për të komunikuar dhe dialoguar me fraza muzikore. Besoj se dhe publiku do t`a ndjejë qartë këtë gjë. Në koncertin tonë kemi të ftuar edhe Marsela Çibukaj me një performancë ndryshe nga herët e tjera. Marsela e pëlqeu shumë idenë time, që të bëhemi bashkë në një program vetëm ne gocat, pa bendin, pa djemtë. Performanca e saj do të jetë gjithashtu një surprizë për publikun, që tashme e njeh shumë mirë si këngëtare të muzikës së lehtë. Ajo këtë radhë shfaqet para publikut me shoqërim në piano me repertor jazz klasik, të kompozitores Nina Simone.

 -Pas këtij koncerti si do vijojë aktiviteti me qendrën tuaj, a do kemi koncerte të tjera?

Besoj se po. Megjithatë idenë e një projekti duhet ta mendojmë, organizojmë dhe konkretizojmë hap pas hapi, pa u ngutur. Në mënyrë që gjërat e bukura të na dalin të tilla, pas një pune të mirëmenduar në skuadër.

-Ju zhvilloni herë pas herë aktivitete me qendrën “Eventus”, por pse u krijua kjo qendër, çfarë keni synuar në punën tuaj për pjesën artistike?

Teksa shohim se si shumë të rinj vazhdimisht largohen të studiojnë jashtë vendit, krenohemi me aftësitë e tyre, vullnetin e tyre për të arritur rezultate të shkëlqyeshme. Krenohemi me ata, që përfaqësojnë Shqipërinë në mbarë botën me sukseset e tyre. Por me njërin sy qeshim dhe me tjetrin qajmë…Po Shqipërinë kujt do t’ia lëmë? A do të kthehet ky potencial artistësh dhe intelektualesh përsëri në atdhe? Me synimin që të sensibilizojmë këta artistë të rinj dhe t`ju japim atyre mundësinë të kontribuojnë në vendin e tyre, qendra “Eventus” drejtuese ekzekutive e së cilës jam unë, me anë të këtyre projekteve synon të kthejë vëmendjen në potencialin më të madh që kombi ynë ka: rininë shqiptare, si një gur themeli për trashëgiminë dhe edukimin e brezave të rinj. Misioni i qendrës “Eventus” është promovimi dhe mbështetja e inovacionit, krijimtarisë, veprave dhe punës së artistëve të rinj, duke u mbështetur në traditën dhe edukimin e mjeshtrave kombëtarë dhe ndërkombëtarë.

-Në punën tuaj ju i kushtoni shumë vëmendje dhe të rinjve. Por sa e vështirë është sipas jush përballja me rrugën e artit?

Unë mendoj se rruga e artit duhet të cilësohet jo vetëm si e vështirë, por edhe e bukur, e kultivuar, pasionante, interesante, pasuruese e shpirtit, e qëndrueshme, e disiplinuar. Por mbi të gjitha arti është mentalitet jete, si për artistin edhe për publikun.

-Në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit po rikthehen vepra muzikore shqiptare, që kanë qenë dekada më parë në skenë. Për ju sa ka rëndësi kjo?

Aktivitetin e TKOB unë e ndjek si në rrjetet sociale, por edhe si publik kur ndodhem në Tiranë. Megjithëse në Shqipëri mungon shkrimi analizues i kulturës nga muzikologët dhe teoritikët e diplomuar të kësaj fushe, unë i ndjek këto aktivitete me kureshtjen dhe dashamirësinë time për ecurinë e artit në vendin tim. Viti 2023 shënon disa data të rëndësishme historike të operës dhe baletit shqiptar. Një nga këto është edhe 60- vjetori i premierës së baletit të parë shqiptar “Halili dhe Hajria” i kompozitorit Tish Daija i realizuar nga figurat mitike të baletit shqiptar Ganimet Vendresha dhe Xhemil Simixhiu. Unë shpresoj që ky përvjetor i rëndësishëm mos mbetet pa u kujtuar nga TKOB. Përsa i përket operetës “Karnavalet e Korçës”, meqë jam këto ditë në Tiranë, pata mundësinë t`a shoh. Më pëlqeu gjetja dhe vënia regjisoriale e Inva Mulës, kostumet dhe skenografia e sjellë me shumë elegancë dhe plot ngjyra e bënë këtë shfaqe një spektakël të vërtetë. Orkestra profesioniste mbështeti shumë mirë interpretimin e korit dhe të solistëve. Kori tingëlloi shumë solid. Dëgjohesh zërat e këngëtarëve me përvojë të korit, që konsolidonin tingullin masiv si shtylla mbështetëse edhe për zërat e rinj. Solistët e gjeneratës së parë te “Karnavalet e Korçës”: Xhovana Doko, Hysen Koçia, Ibrahim Tukiçi, Zeliha Sina, Shqipe Zani, etj, kanë lënë gjurmë të mëdha. Për të mbushur këto gjurmë këngëtarët e rinj solistë u gjenden përpara një pritshmërie dhe përgjegjësie të madhe. Disa prej solistëve (për arsye etike, nuk po i përmend me emra) nuk iu kuptua teksti i kënduar, disa të tjerë me tingullin e tyre nuk e përshkonin tingullin e orkestrës drejt publikut, për shkak edhe të mungesës së njohurive teknike vokale. Kjo për shkak të mangësive në formimin e tyre profesional.

 -Ju keni interpretuar në skena të ndryshme, a ka role në opera që keni dashur t`i sillni dhe ju kanë munguar në aktivitetin artistik?

Unë kam qenë soprano me angazhim fiks në Teatrin e Operës së Klagenfurtit në Austri, prej vitit 1999-2012. Më pas kam bërë karrierën e solistes së lirë nëpër teatro të ndryshme europiane. Në sezonet lirike kam realizuar rreth 27 role kryesore operistike: Bellini- La sonnambula- Amina,-Norma, I Puritani- Elvira, Donizetti- Lucia di Lammermoor- L`elisir d´amore- Adina, Giannetta, Don Pasquale - Norina, Anna Bolena, Massenet-Werther-Sophie, Mozart-Bastien und Bastienne, Così fan tutte - Despina, Die Entführung aus dem Serail-Blondchen, Le nozze di Figaro- Susanna, Barbarina, Die Zauberflote-Konigin der Nacht, Don Giovanni- Zerlina, Dona Anna, Mussorgski- Boris Godunow-Xenia, Puccini- Gianni Schicchi-Lauretta, Boheme- Mimi`, Rossini- Semiramide, Strauss, R- Ariadne auf Naxos- Zerbinetta, Tschaikoëski- Pique Dame- Mascha, Verdi-La Traviata-Violetta, Rigoletto- Gilda, Don Carlo Voce dal Cielo, Un ballo in Maschera- Oscar. Gjithashtu repertori im lirik është i pasur me vepra oratorio, cantata, simfonie, Lieder dhe vepra të muzikës së dhomës si edhe vepra të repertorit musical. Për më shumë informacione mund të klikoni edhe në faqen time www.lindakazani.com. Unë ndihem e realizuar dhe nuk kam asnjë pishman, as në karrierë, as në jetën private, pasi Zoti më ka bekuar me një familje të lumtur.

Interviewed by: Julia Vrapi