"The cup was full, Lajcak's stance in favor of Serbia was open"/ Foreign Minister of Kosovo: The dialogue process in Brussels has no strategy

Kosovo's Foreign Minister Donika Gërvalla said in an interview on Voice of America that the agreement with the Ohrid agreement, which ensures recognition 'de facto' and not 'de jure', is the biggest compromise that Kosovo has made. But she emphasizes, no evaluation of this compromise has been seen. Minister Gërvalla said that the institutions of Kosovo have expressed dissatisfaction internally about the way the European envoy Miroslav Lajcak leads the talks with Serbia, but last week according to her, "the cup is full"

Voice of America:  Mrs. Gërvalla, the European Union made a clear and unequivocal call to Kosovo to start work on establishing an association of municipalities with a Serbian majority, without delays and without preconditions. What are your government's plans?

Donika Gërvalla-Schwartz: The Government of the Republic of Kosovo, in fact the institutions in general, have pledged and accepted a proposal, initially called Franco-German, which foresees the de facto recognition of Kosovo by Serbia. This agreement that we agreed on, we agreed in Brussels and later in Ohrid, both sides, Serbia and Kosovo, this is our guide towards an agreement for normalization. Now, if Kosovo remains the only party that insists on the implementation of this agreement, for which in the future, before we gave our approval, which we gave with all the hesitation we had about the content of that agreement, then we remain the only party that defends this agreement, we wonder where are those who proposed it to us and where did the strategy change in the middle of the road?.

Voice of America:  However, Ms. Gërvalla, the Ohrid agreement, which your government agreed to, does not provide for the recognition of Kosovo by Serbia. Is this a change of attitude on your part?

Donika Gërvalla-Schwartz:  Yes, the fact that we, as an intermediate step, agreed to initially go with an agreement, which recognizes de facto and not de jure the Republic of Kosovo, is the biggest compromise we have made. But in the meantime, it is not that we have seen any evaluation of this compromise that we have made, which strengthens us in our position that we must be very careful with the promises we make and with the agreements, with their content and with the various guarantees that are given about these agreements.

Zëri i Amerikës: Zonja Ministre, pas dështimit të bisedimeve javën e kaluar, Bashkimi Evropian paralajmëroi thellim të masave ndëshkuese që do të vendosë ndaj Prishtinës. A jeni të shqetësuar ju nga një gjë e tillë?

Donika Gërvalla-Schwartz: Shikoni, nuk është java e kaluar apo hera e parë që përfaqësuesi i Bashkimit Evropian në dialog, Miroslav Lajçak, është treguar tërësisht i njëanshëm në një proces dialogu, në të cilin Bashkimi Evropian do të duhej të ishte i paanshëm për të siguruar që të dyja palët të shohin se përfaqësimi i tyre merret në konsideratë. Ne disa herë e kemi shprehur pakënaqësinë tonë në mënyrë interne rreth faktit se si Miroslav Lajçak e udhëheqë këtë dialog. Javën e kaluar është mbushur kupa. Pra, ka qenë tepër i hapur qëndrimi i Lajçakut në favor të Serbisë. Janë prezantuar sikur të BE-së dokumente të cilat kanë qenë të Serbisë. Prandaj, për ne është bërë e pamundur që ta vazhdojmë këtë proces, në këtë formë. Ne i kemi bërë thirrje Bashkimit Evropian disa herë në kanalet tona të brendshme që të kihet më shumë kujdes në mënyrë që ky dialog të ketë një shans për të pasur sukses. Deri tani, nuk po e shohim kujdesin e nevojshëm.

Zëri i Amerikës: Zonja Gërvalla, kur thatë se tashmë është mbushur kupa, çfarë nënkuptoni, që zoti Lajçak nuk mund të jetë më një ndërmjetës në bisedimet mes Kosovës dhe Serbisë? Pra, nuk ka një palë të tretë, një palë ndërmjetëse, ka vetëm dy pale në tryezë? Dhe si e shikoni tani të ardhmen e bisedimeve pas gjuhës së ashpër dhe kritikave që ka përdorur kryeministri i Kosovës ndaj zotit Lajçak?

Donika Gërvalla-Schwartz: Kryeministri i Kosovës nuk ka përdorur gjuhë të ashpër; ai ka treguar realitetin e zhvillimeve në dialog. Ne mendojmë që ky proces i dialogut në Bruksel, i cili nuk ka asnjë strategji ose që ka strategji vetëm nga takimi në takim, dhe në takimin e ardhshëm ndryshojmë përsëri, është i destinuar të dështojë. Dy vitet e fundit kanë dëshmuar që ajo çfarë Miroslav Lajçak ka dëshiruar të realizojë, ose të paktën ka deklaruar që dëshiron të realizojë në kuadër të procesit të dialogut, ka dështuar. Ne kemi nevojë për një proces, i cili është më i drejtë ndaj të dyja palëve. Nuk jam unë ajo që kam nevojë t’i japë mësime Bashkimit Evropian se çfarë duhet të bëjë. Por, ne kemi kërkesën tonë që procesi të jetë i drejtë ndaj të dyja palëve, gjë që nuk e kemi parë deri tani.

Zëri i Amerikës: Megjithatë, ka pasur reagime si nga Brukseli ashtu edhe nga Uashingtoni lidhur me pozicionin që mban në bisedime zoti Lajçak. Si i konsideroni qëndrimet e tyre?

Donika Gërvalla- Schwartz: Qëndrimet nuk mund ta shtrembërojnë realitetin, i cili është dështimi i një procesi të dialogut pa strategji, pa plan, të njëanshëm dhe pa asnjë shans për të realizuar marrëveshjen për të cilën jemi marrë vesh si në Bruksel ashtu edhe në Ohër. Ne bëjmë thirrje të gjithë partnerëve tanë të na përkrahin në përpjekjet tona për ta implementuar sa më shpejt që të ketë mundësi. Fjalët, kur kemi pranuar marrëveshjen, kanë qenë për korrikun e këtij viti. Korriku ka muaj që ka kaluar. Nuk kemi kohë për të humbur. I ftojmë të gjithë të na ndihmojnë që ta implemetojmë sa më shpejt marrëveshjen për të cilën na është thënë që është një marrëveshje e cila shkon në favor të Kosovës, një marrëveshje e cila duhet lidhur dhe duhet implementuar sa më parë. Fakti që Serbia ka ndërruar mendje rreth pranimit të kësaj marrëveshjeje nuk duhet të çojë në hezitimin e partnerëve tanë për të kërkuar edhe më me ngulm implementimin e saj.

Zëri i Amerikës: Zonja Gërvalla, qeveria juaj ka hedhur disa hapa për shtensionimin e situatës në veri, siç është ulja e pranisë së njësive të posaçme të policisë, ka shprehur gadishmëri për mbajtjen e zgjedhjeve, por Bashkimi Evropian i ka cilësuar ato të pamjaftueshme. Çfarë pritet më tej nga ju dhe a jeni të gatshëm për një gjë të tillë?

Donika Gërvalla-Schwartz: Po edhe kjo është pjesë e problemeve që kemi me Lajçakun, sepse nëse merret zotimi nga ana jonë për realizimin e disa kërkesave dhe thuhet se ajo janë të mjaftueshme për shtensionim të situatës edhe pastaj përgjatë rrugës ndryshon mendje, atëherë ne nuk dimë se cila është strategjia e Bashkimit Evropian. Në fakt, ne deri tani nuk kemi marrë asnjëherë kërkesa të qarta, të sakta, se çfarë nënkupton shtensionimi i situatës në veri të vendit tonë. Po të shkoni sot në komunat veriore do të shihni që situata është e qetë, nuk është aspak e tensionuar, njerëzit janë larguar nga rruga, institucionet vazhdojnë punën e tyre dhe ne në ndërkohë kemi hapur rrugën për zgjedhje të reja. Tani i mbetet Serbisë, i mbetet përfaqësuesve të serbëve në Kosovë, i mbetet Bashkimit Evropian dhe partnerëve tanë që të realizojnë atë që është kërkuar, pra të realizojnë peticionin me 20 për qind të nënshkrimeve me qëllim që zgjedhjet në atë katër komuna të mund të mbahen. Institucionet e Republikës së Kosovës kanë bërë gjithçka që ka qenë e nevojshme. Nga këndvështrimi ynë, ne jo vetëm që i kemi përmbushur, por i kemi stërpërmbushur kërkesat që na janë dhënë. Nëse jo, atëherë nuk kemi më nevojë për deklarata të përgjithshme se duhet shtensionimi, por kemi nevojë për pika të sakta se çfarë nënkupton shtensionimi, sepse nga kanale të ndryshme na vinë ide dhe vizione të ndryshme dhe kjo vetëm sa na komplikon situatën.

Zëri i Amerikës: Po i kthehem edhe një herë pyetjes time lidhur me zotin Lajçak. A do të ulej Prishtina, a do të ulej Kryeministri në bisedime me Serbinë nëse ndërmjetës do të ishte zoti Lajçak? A po kërkoni largimin e tij nga bisedimet me Serbinë?

Donika Gërvalla-Schwartz: Ne asnjëherë nuk kemi vënë ultimatume askujt dhe aq më pak partnerëve dhe aleatëve tanë. Ne kërkojmë një strategji në dialog, e cila premton sukses, sepse vajtja në Bruksel për të mos realizuar asgjë, nuk është hap i duhur. Institucionet e Republikës së Kosovës në zgjedhjet e vitit 2021 janë zotuar që do të ofrojnë një klimë tjetër për zhvillim ekonomik, sundim të ligjit, do të luftojmë korrupsionin, do të përpiqemi të zhvillojmë ekonominë. Këto janë synimet tona kryesore. Natyrisht që do të ishte ideale sikur të mund të normalizonim edhe marrëdhëniet me Serbinë, sepse ne nuk jemi naivë të mos të shohim situatën gjithnjë e më të tensionuar gjeopolitike në Evropë. Mirëpo, normalizimi nënkupton që të dyja palët të jenë të interesuara për normalizim. Dhe këtë interes për normalizim nuk e shohim aspak te Serbia. Përkundrazi, shohim interesimin që të shfrytëzohet tema e Kosovës për të mbajtur pushtetin në Serbi dhe në anën tjetër tek ndërmjetësi i Bashkimit Evropian nuk e shohim vendosmërinë e duhur për të gjetur një zgjidhje, e cila do të ishte e pranueshme për të dyja palët.

Zëri i Amerikës: Zonja Ministre, opozita e ka kritikuar ashpër qeverinë tuaj për dëmtim të marrëdhënieve me aleatët perëndimorë. Si i përgjigjeni ju këtyre kritikave?

Donika Gërvalla-Schwartz:  Yes, the opposition, in fact, has that job, to criticize the government, otherwise it would not be an opposition. However, it was said in a very generalized way and you can see this in the figures of support that the citizens of the Republic of Kosovo have for the strategy of the institutions regarding the talks with Serbia. Support is, depending on where you look, between 70 and 96 percent. Therefore, it cannot be governed against the will of the citizens, nor can it be governed with past ideas, which do not promise success. I invite the opposition, also from this studio, to be more constructive in finding common ways to face the challenges we have with our neighbor, and I think that such a constructive approach would also serve the opposition to play the role of her./ VOA