BREAKING NEWS

Ilir Demalia sheds light on the scenes: I tell you the trap that Edi Rama is setting for 'Re-establishment', the real reasons for Bardhi's group's distance from Lulzim Basha, the panic that has erupted within them and the bitter news that awaits Sali B...

Ilir Demalia sheds light on the scenes: I tell you the trap that Edi Rama is
x
BREAKING NEWS

Idajet Beqiri: The investigations into the 'CEZ-DIA' file are over, in addition to Meta, Berisha and Shkëlzen, an American lawyer is at risk of handcuffs, the former president is preparing for the dark days in SPAK, here is the strategy he is following...

Idajet Beqiri: The investigations into the 'CEZ-DIA' file are over, in
x
BREAKING NEWS

Rama-Meta-Berisha sit together at the market table to monitor SPAK and overturn the justice reform, this is why the "Bermuda Triangle" has been alerted

Rama-Meta-Berisha sit together at the market table to monitor SPAK and overturn
x
BREAKING NEWS

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the prosecutors are expected to take the facts from the American Justice in their hands, the order letters in the USA are launched, information will also be obtained about Patrick He...

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the
x
BREAKING NEWS

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of Ilir Metaj's spy file, we expect that the "syringe with sea water" that the DASH senior official injected into SPAK prosecutors will lead to the arrest of "heavyweights"

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of
x
BREAKING NEWS

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a quorum on the Law on Strategic Investments, this is how the Constitution was overturned by the majority, the fraud is revealed

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a
x
BREAKING NEWS

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who challenges the old "wolves" in politics, apartment 200 thousand euros, 11 bank accounts, staggering profits from rent, 180 thousand euros from property sales, how he justified the milli...

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who
x
BREAKING NEWS

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the corruption of Klodian Allajbeu and Vilma Nushi, thefts with "Hemodialysis", "Check Up", "Laboratories" and "Sterilization" are proven, arrests are expected from SPAK

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the
x

Opinion / Editorial

Book for the Commander of the General Staff of UANÇSH

Book for the Commander of the General Staff of UANÇSH

(Dedicated to Lieutenant General Spiro Moisiu on his 120th birthday)

By Prof. Assoc. Dr. Bernard Zotaj

Presentation about the author

The book was written by Jovan M. Bizhyti, who was born in Kolonjë of Myzeqe. After graduating from high school in the city of Lushnja, he continued his higher education in History-Geography, at the State University of Tirana. In 1979-1980 he completed a postgraduate specialization in philosophy. While in 1976, he was accepted as a member of the League of Writers and Artists of Albania. Books published by the author are: "Traces of an escape", "Divorce season" and "Pyramid and the end of a love", novels: "The story of a roman" and "The story of a lady", novels: "Knocking of delayed ”, poetic volume; “LANÇ History of Lushnja District” 2005; "Colony on the musket table", (history of the village), 2008; "George Robo, a life with history", monograph, year 2009; "History of the Ardenica Monastery, the orthodox sanctuary temple", 2017,

The writer, prose writer, poet, as well as the researcher and biographer, Jovan M. Bizhyti, studied and made the book about the life and contribution of General Spiro Moisiu. The author in several pages of the book, with feelings and emotions has given us the patriot, the progressive, the consequent, the military of the battle battles and the talented general in the great confrontation, in the LANÇ that brought the liberation of the country. The author with his passionate work and dedication, with experience as a talented creator and with his contribution as a researcher, has realized a monograph and presents the complete figure of General Moses. In the monograph are harmonized in a connection technical criteria with chronological and is presented in full the ever-increasing figure of General Moses through colors and situations and his all-round and intransigent activity. The writer's pen has given us the spirit world, the character of the hero, a fluent, clear, believable narrative, with references and simple words. This monograph gives us the full figure of a military man, a general and a war commander, this is a valuable contribution in the military field as well as in the biographical literature.

Personalitete me përmasa kombëtare

Fisi i Moisive në historinë moderne të Shqipërisë, që nis pas shpalljes së Pavarësisë, zë një vend krejt të veçantë. Nga ky fisi dolën personalitete të shquara, në fushën e artit skenik, por dhe në fushën e artit ushtarak dhe të strategjisë ushtarake, si dhe në armës së xhenios dhe të presidencës shqiptare. Fisi i Moisive krenohet se i dha Shqipërisë artistin me famë botërore, Aleksandër Moisiun, ushtarakun dhe Gjeneralin Spiro Moisiun, si dhe presidentin e vendit Alfred Moisiun, etj. Fisi i dëgjuar i Moisive origjinën e kanë nga Kavaja, qytet i Shqipërisë së Mesme, me histori e tradita patriotike. Madhështia e fisit doli jashtë saj, jashtë kufijve të Shqipërisë, me Aleksandër Moisiun, që në çdo skenë të Europës e jashtë saj shpalosi talentin e tij, duke mbetur një artist shqiptar e një pasardhës i denjë i Moisive të Kavajës, që i dha emër Shqipërisë. Fisi i Moisive, nxori dhe personalitete, që u bënë të njohur në hapësirat shqiptare, në fushën e artit ushtarak, por dhe të strategut ushtarak si Gjeneral Spiro Moisiu, atdhetar i dëgjuar i kombit shqiptar, për të vijuar më tej me ushtarakun xhenier dhe presidentin e vendit Alfred Moisiu.

Ushtarak karriere i ushtrisë shqiptare

Në monografi Gjeneral Spiro Moisiun, autori me të drejtë e vendos në periudhën midis Rilindjes Kombëtare që solli pavarësinë e shtetit Shqiptar, Monarkisë dhe më pas, zgjimit të ndërgjegjes kombëtare për çlirimin e vendit nga pushtuesit nazi-fashistë. Në këtë të fundit kontributi i tij u shtri në kohë në periudhat më të vështira që kalonte vendi ynë në fillimet e shek. XX. Gjeneral Spiro Moisiu ka qenë protagonist në tre periudha të rëndësishme me vlera kombëtare për fatet e vendit: në periudhat e monarkisë Zogolliane, të pushtimit nazi-fashist të Shqipërisë dhe të LANÇ-it dhe në sistemin komunist, pas çlirimit të vendit. Në këto periudha të sistemeve të ndryshme politike, Gjeneral Spiro Moisiu ka shërbyer si ushtarak karriere i ushtrisë shqiptare, ka punuar e luftuar në mbrojtje të territoreve të vendit, të lirisë e pavarësisë së Atdheut dhe të forcimit të ushtrisë sonë kombëtare. Populli shqiptar pavarësisht sistemeve politike edhe kur s’kishte ushtrinë e tij të organizuar, ka luftuar me çeta dhe grupime të ndryshme patriotësh luftëtarë për lirinë e pavarësinë e vendit. Kontributi i patriotit dhe ushtarakut Spiro Moisiu, sipas këtyre periudhave u shqua në krijimin dhe drejtimin e njësive të Forcave të Armatosura të ushtrisë shqiptare në vitet 1921-1939; drejtues ushtarak i formacioneve luftarake dhe Komandant i Shtabit të Përgjithshëm të UPVNÇSH në vitet e luftës partizane për çlirimin e vendit, 1942-1944, si dhe krijues e modernizues i Ushtrisë Kombëtare Shqiptare pas çlirimit të vendit në vitet 1944-1947, në detyrën e Shefit të Shtatmadhorisë së Ushtrisë Shqiptare. Ai ishte udhëheqës dhe ushtarak i lartë me gradën “Major” dhe më pas “Gjeneralmajor” i LANÇ-it. Spiro Moisiu në karrierën e tij ka shërbyer mbi 60 vjet, kryesisht në shërbimin ushtarak dhe renditet nga figurat e pakta ushtarake për jetëgjatësi në detyra ushtarake, punë dhe kontribute në shërbim të popullit dhe të Atdheut.

Sfidoi si luftëtar, komandant e strateg në 6 luftëra

Gjeneral Spiro Moisiu sfidoi me dinjitet si luftëtar, komandant e strateg në 6 luftëra për mbrojtjen e trojeve e të pavarësisë së vendit.

-Në vitin 1920 në luftë kundër ushtrisë serbe, e cila kishte depërtuar në territoret shqiptare deri në Kaptinë të Martaneshit. Ushtaraku i ri Spiro Moisiu ishte nga pionierët e parë që u përgatit dhe u afirmua në Perëndim në shkollat e Austrisë. I brumosur me ideale patriotike dhe progresiste, erdhi në Atdhe për t’i shërbyer popullit të tij me përkushtim, sipas interesave dhe nevojave të shtetit të ri shqiptar, duke u ndeshur në përballjen e parë në përpjekje për të mbrojtur trojet e vendit të tij.

-Beteja tjetër ishte kundër forcave bjellogardiste dhe bajraktare në vitin 1924, pranë fshatit Xibër të Matit dhe deri në shkallën e Tujanit në afërsi të Tiranës.

-Në vitin 1926 luftoi për shtypjen e rebelimit në zonën e Dukagjinit.

-Në vitin 1939 luftoi kundër pushtuesve fashistë italianë që pushtuan Shqipërinë, duke marrë pjesë në rezistencën popullore në territoret e Shëngjinit, Lezhës e Shkodrës, për shkak se Mbreti Zog dhe qeveria e tij, braktisën Shqipërinë, duke lënë popullin dhe ushtrinë në mëshirë të fatit.

-Në vitin 1940 në Luftën italo-greke, Major Spiro Moisiu dha shembullin më patriotik dhe atdhetar, duke tërhequr nga fronti i luftës batalionin “Tomorri” që drejtonte me ushtarë shqiptarë, për t’iu shmangur çdo konflikti kundër popullit fqinj grek, për llogari të pushtuesve fashistë italianë.

-Në vitet 1942-1944, në LANÇ-in për çlirimin e Shqipërisë, Major Spiro Moisiu dha kontributin e tij maksimal, për organizimin dhe drejtimin e formacioneve ushtarake partizane, në detyrën e lartë të Komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Antifashiste NÇ.

Në të gjitha këto luftëra e beteja, Gjeneral Spiro Moisiu shpalosi vlera atdhetare dhe guximin patriotik. Ai u gjend kurdoherë në mbështetje të popullit dhe Atdheut, në mbështetje të lirisë e demokracisë, duke mbajtur gjithmonë anën e progresit.

Shtabi i Përgjithshëm udhëhoqi si një organ kolegjial

Major Spiro Moisiu u shqua në LANÇ-in në vitet 1943-1944, si Komandant i Shtabit të Përgjithshëm të UANÇSH, duke sakrifikuar familjen, pasurinë e gjithçka, të cilën e vuri totalisht në shërbim të Atdheut e të popullit të tij, si dhe të Luftës Antifashiste deri në çlirimin e plotë të Shqipërisë. Roli i Shtabit të Përgjithshëm për drejtimin politik e ushtarak të LANÇ-it, është vlerësuar dhe nga personalitetet e Aleatëve të Koalicionit Ndërkombëtar që udhëhoqën Luftën e Dytë Botërore, duke e vlerësuar dhe mbështetur në maksimum këtë luftë, po ashtu dhe drejtuesit e saj. Ishte meritë e PKSH me Enver Hoxhën në krye, që në momente të rëndësishme historike, arritën të tërheqin në radhët e Frontit NÇ nacionalistë të spikatur, ndër ta dhe Major Spiro Moisiun, të cilët jo vetëm bënë për vete masën më të madhe të popullit për në betejat e luftës partizane, por dhe u prinë atyre në ballë si udhëheqës e komandant ushtarak. Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë me drejtuesit kryesorë të tij e me patriotët e tjerë nacionalistë të Frontit NÇ, kanë meritën që e bënë Shqipërinë dhe LANÇ-in pjesë të Koalicionit Fitimtar të Aleancës Botërore kundër bishës nazi-fashiste, që çoi në fitoren përfundimtare, çlirimin e plotë të Shqipërisë në 29 nëntor 1944. Luftën e armatosur Shtabi i Përgjithshëm i UNÇSH-së e udhëhoqi kurdoherë si një organ kolegjial. Kështu në urdhërin e lëshuar nga Shtabi i Përgjithshëm më 17 gusht 1943 mbi strukturën organizative të UNÇSH-së, ky kriter gjen shprehjen e vet, ku theksohej se Ushtria Nacionalçlirimtare Partizane dhe Vullnetare vihet nën komandën e Shtabit të Përgjithshëm. Organet e larta, Komanda e Shtabit të Përgjithshëm, kishte kompetenca të gjera lidhur me përpunimin e planeve strategjike e operative dhe këto njëkohësisht merrnin vendime të rëndësishme për problemet kryesore të luftës së armatosur e të përsosjes organizative të UNÇSH-së. Në plotësimin të këtyre detyrave, komanda gjithmonë bashkëvepronte me disa nga anëtarët e tjerë të Shtabit, që gjendeshin dhe qëndronin pranë tij. Shtabi operativ në strukturën e Shtabit, luante dhe kishte rol tepër të rëndësishëm. Ky shtab operativ gjithmonë përbëhej nga komandanti dhe komisari, si dhe dy specialistë ushtarakë. Specialistët ndiqnin situatat luftarake në shkallë vendi, i raportonin Shtabit në bazë të planeve e ideve të tij, si dhe hartoheshin urdhëra operacione e udhëzime. Nëpërmjet veprimtarisë të këtij Shtabi Operativ, bëhej i mundur drejtimi operativ-strategjik i UNÇSH-së dhe i formacioneve të saj. Ndërsa seksionet si komisariati ekonomik, seksioni i brendshëm dhe ai i shëndetësisë drejtoheshin e kishin në krye një anëtar Shtabi. Ndërsa shumica e anëtarëve të Shtabit të Përgjithshëm mbanin dhe kryenin funksione komanduese në formacionet e ndryshme të UNÇSH-së. Shtabi i Përgjithshëm i UNÇSH-së nuk ishte strukturë e rëndë. Në vetvete ai ishte një aparat i lehtë, i gatshëm për lëvizje e manovrime të shpeshta, i përshtatej terrenit malor dhe natyrës të luftës partizane. Shumë nga anëtarët e Shtabit komandonin formacione partizane. Edhe ata anëtarë të Shtabit, të cilët nuk kishin funksione komanduese, shpesh gjendeshin pranë formacioneve të mëdha të UNÇSH-së, në detyrën e të deleguar të tij, gjatë operacioneve luftarake. Në çdo vendqëndrim të Shtabit gjatë luftës gjendej komanda dhe dy deri në tre anëtarë të tij. Në këtë mënyrë Shtabi paraqet një tipar të theksuar operativ, gjë që e rriste shumë efektivitetin e veprimit të tij. Shtabi i Përgjithshëm, në varësi nga zhvillimi i situatave, gjithmonë synonte të ndodhej e të gjendej në afërsi të ngjarjeve e të operacioneve të rëndësishme luftarake. Gjatë luftës ai manovroi kryesisht në zonat e Shqipërisë së Mesme dhe deri në Jug të vendit. Vende të përshtatshme gjithmonë janë vlerësuar krahinat malore të cilat ishin shndërruar në baza të fuqishme të luftës partizane. Në periudhën korrik 1943-gusht 1944, vendet e qëndrimit e të drejtimit të Shtabit të Përgjithshëm ishin Çermenika (Labinoti, Shmili, Orenja), Kucaka, Panariti, Helmësi, Odriçani. Fundshtatori 1944, Shtabi i Përgjithshëm u përqendrua në qytetin e lirë të Beratit, nga ku drejtoi operacionet mësymëse për çlirimin e plotë të vendit.

Spiro Moisiu, Komandant i Shtabit

Në këtë kohë Spiro Moisiu ishte 40 vjeç. Në këtë detyrë, ai erdhi si një ushtarak e me një karrierë të gjatë e të respektuar ku spikatën aftësia e profesionalizmi ushtarak, si dhe dinjiteti e atdhedashuria. Spiro Moisiu, patriotizmin dhe shpirtin human i kishte shpalosur në rininë e hershme, në mbrojtje të punimeve të Kongresit të Lushnjës 1920, ku zë fill dhe karriera e tij ushtarake. Merr pjesë në Revolucionin e Qershorit 1924. Ndërsa pushtimi fashist e gjen me gradën ushtarake major. Ai kishte kryer një kurs për oficerë madhorë, me detyrë komandant batalioni në zonën e kufirit Shkodër-Shëngjin. Ai ishte ndër oficerët që e pritën agresionin me pushkë. U vlerësua shumë si ushtarak dhe atdhetar gjatë Luftës italo-greke. Me aktin e tij antifashist, liridashës e guximtar braktis frontin së bashku me batalionin që komandonte. Pasi del nga kampi i përqendrimit në Shijak, merr pjesë aktive në LANÇ. Ai i manifestoi aftësitë e tij komanduese në organizimin dhe drejtimin e formacioneve partizane në rrethin e Lushnjës. I edukuar me ndjenjat e atdhedashurisë, i shquar në veprimtarinë patriotike e me përvojë të gjatë në karrierën ushtarake, i matur e burrëror, Spiro Moisiu përfaqësoi kandidaturën më të gjetur në detyrën e Komandantit të Shtabit të Përgjithshëm. Në krye të këtij Shtabi, majori Moisiu shfaqi më tej aftësitë e tij në fushën e artit ushtarak dhe të drejtimit operativo-strategjik në kushtet e një lufte popullore, duke merituar me të drejtë nderimin dhe respektimin e efektivave dhe të komandantëve të UNÇSH-së. Ai me qetësinë dhe ekuilibrin e admirueshëm ndërtoi marrëdhënie korrekte me të gjithë anëtarët e shtabit. Ai ishte njohës i thellë i çështjeve ushtarake dhe shfaqi kudo ndihmesën e tij të madhe në funksionimin e Shtabit të Përgjithshëm. Duke iu përshtatur natyrës së luftës, si një profesionist i aftë ushtarak e një ndër hartuesit kryesor të urdhrave, udhëzimeve e instruksioneve që nxirrte Shtabi i Përgjithshëm, ka vlerat e tij të mëdha për fuqizimin e UNÇSH-së e shndërrimin gradual të saj nga lufta partizane në një ushtri të rregullt.

The life and many years of activity of this personality for the cause of protection and independence of the homeland, is the most valuable legacy he has left us and that all generations of Albanians will be forever grateful.