BREAKING NEWS

Ilir Demalia sheds light on the scenes: I tell you the trap that Edi Rama is setting for 'Re-establishment', the real reasons for Bardhi's group's distance from Lulzim Basha, the panic that has erupted within them and the bitter news that awaits Sali B...

Ilir Demalia sheds light on the scenes: I tell you the trap that Edi Rama is
x
BREAKING NEWS

Idajet Beqiri: The investigations into the 'CEZ-DIA' file are over, in addition to Meta, Berisha and Shkëlzen, an American lawyer is at risk of handcuffs, the former president is preparing for the dark days in SPAK, here is the strategy he is following...

Idajet Beqiri: The investigations into the 'CEZ-DIA' file are over, in
x
BREAKING NEWS

Rama-Meta-Berisha sit together at the market table to monitor SPAK and overturn the justice reform, this is why the "Bermuda Triangle" has been alerted

Rama-Meta-Berisha sit together at the market table to monitor SPAK and overturn
x
BREAKING NEWS

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the prosecutors are expected to take the facts from the American Justice in their hands, the order letters in the USA are launched, information will also be obtained about Patrick He...

The organizing group of the arms business in Gërdec is about to sink, the
x
BREAKING NEWS

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of Ilir Metaj's spy file, we expect that the "syringe with sea water" that the DASH senior official injected into SPAK prosecutors will lead to the arrest of "heavyweights"

Daut Gumeni: This is why the socialists and Gentiana Sula blocked the opening of
x
BREAKING NEWS

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a quorum on the Law on Strategic Investments, this is how the Constitution was overturned by the majority, the fraud is revealed

The scandal erupts, the Parliament of Albania is accused of voting without a
x
BREAKING NEWS

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who challenges the old "wolves" in politics, apartment 200 thousand euros, 11 bank accounts, staggering profits from rent, 180 thousand euros from property sales, how he justified the milli...

The dubious wealth of the "sheikh" of the Assembly Laert Duraj who
x
BREAKING NEWS

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the corruption of Klodian Allajbeu and Vilma Nushi, thefts with "Hemodialysis", "Check Up", "Laboratories" and "Sterilization" are proven, arrests are expected from SPAK

Here are the deals of the SP and Reestablishment, how they are defending the
x

Kultura

Jorgaq Tushe: Theater is moving away from the goal, we are also seeing theater, gymnastics and ballet, artists to preserve the identity that belongs to them

Jorgaq Tushe: Theater is moving away from the goal, we are also seeing theater,

The theater must preserve its identity. This is what the director and actor Jorgaq Tushe says, who has been developing his activity with the theater in our country for decades. In the interview for "SOT", the actor Jorgaq Tushe talks about the problems faced by the theater and its development, as well as stops working with young talents. For director Jorgaq Tushe, cinema is a synthesis of other arts and not theater. According to him, there are artists today who are not paying attention to preserve the authenticity of the theater, but are confusing it. Well-known director and actor Jorgaq Tushe says that in the name of experiments we are watching circus and ballet, but it is not a theater. In his message for World Theater Day, the actor and director says that even democracy, if you do a translation, is both art and culture. Jorgaq Tushe is an actor, director. He graduated from the Higher Institute of Arts, dramatic branch, in 1972. He then completed additional studies for theater directing at the Higher Institute of Arts and Cinematography in Bucharest, Romania. He worked as a director at the "Petro Marko" theater in Vlora until the early 1990s when he emigrated to Greece. Actor with a comic tendency, Jorgaq Tushe realized some interesting figures on the stage of this theater, but created more space for himself mainly as a director. Jorgaq Tushe with the theater and variety in Vlora has brought to the public over 50 premieres that bear his name as a director, but there are many roles. In cinematography he has interpreted several films, among them we mention "Freedom or death" (Taxhim Ymeri) 1979, "Emperor bullets" (lawyer) 1980, "Hell 43" (doctor) 1980, "Dawns of the great season" (Rezbati) 1981 , "Time does not wait" (English officer) 1984,

-World Theater Day is celebrated every year on March 27th. As an actor and director, what can you tell us about theater?

World Theater Day before the 1990s in our country was not celebrated. We started celebrating this marked day in recent years. As an actor and director, I had a message for World Theater Day. I wonder what democracy is? Even the theater itself is a democracy. In the theater you can have new feelings, ideas and messages. Democracy itself, if you do a translation, is theater, it is art, it is culture.

-In these years, what has the theater had?

The theater after the '90s in our country took off. In the years after the '90s the development of the theater is good. New talents have emerged, directors and actors have had the opportunity to express themselves. But theater has always been in that shadow of dictatorship. You can still see small obstacles in the concept. But theater starting the last years with this feeling of freedom to say everything and express everything, it seems to me as if it has moved away from real theater.

-When you say that it seems to you that he has left the real theater, what do you mean?

Teatri më duket sikur është larguar nga teatri i vërtetë, sepse shikoj dhe teatër, gjimnastikë, balet dhe cirk. Pra i shikoj të gjitha artet e tjera në teatër. Por vetëm kinemaja është arti që është sintezë e këtyre arteve të teatrit, të muzikës, pikturës, skulpturës, etj. Por kohët e fundit është tendenca te teatri, një gjë që e vura re dhe në Festivalin Mbarëkombëtar të Teatrit “Moisiu On”, që u zhvillua online. Teatrin duan ta bëjnë sintezë të arteve të tjera, por këtë funksion kur u shpik e kishte kinemaja sintezë e gjithë arteve të tjera dhe jo teatri. Por teatri nuk është shpikje e re, ka ekzistuar që para 3 mijë vjetësh dhe duhet ta ruajë autenticitetin e tij. Teatri duhet të ruajë identitetin e tij. Teatri ka një qëllim, teatri i flet direkt spektatorit në sy me ndjenjë dhe me emocion. Ky është teatri i vërtetë. Unë e kuptoj që kjo që po bëhet është në emër të eksperimenteve, por ju bëj thirrje artistëve që ta ruajnë identitetin e teatrit, sepse po shikoj që po ngatërrohet. Me këtë që po bëhet ata po i heqin identitetin e vërtetë teatrit, funksionin e vërtetë të tij.

-Si e patë Festivalin Mbarëkombëtar të Teatrit “Moisiu On” që u zhvillua online, çfarë solli sipas jush?

Unë pashë prurje të reja, regjisorë të rinj dhe të njohur, që kishte një punë cilësore. Vërejtje për festivalin me shfaqjet është ajo që përmenda pak më lart, që e ngatërrojnë teatrin dhe kanë filluar ta bëjnë tani sintezë të arteve të tjera. Nuk është sintezë e arteve të tjera, këtë doja të theksoja. Një tjetër vërejtje për festivalin online, mendoj se do të ishte më mirë që të ishte në ekranin e RTSH. Është televizion publik kombëtar dhe duhet ta shfaqte RTSH festivalin. Nxorëm sytë në telefonat celularë duke parë shfaqjet, por nuk shihet kështu. Festivali të ishte nëpërmjet ekranit të RTSH, që e ka dhe për detyrë sepse mbahet me taksat tona. Por me të gjithë këto probleme dhe dallavere politike që ne kemi në vend edhe teatri është lënë pas dore. Kjo ka ndodhur, por unë shikoj tek të rinjtë që dëshira për punë, krijim, angazhim nuk ka munguar. Kjo është gjëja më e mirë që u vu re dhe në Festivalin Mbarëkombëtar të Teatrit “Moisiu On”. Megjithatë në këto kushte që ne jemi unë do ta quaja një sukses organizimin e festivalit.

-Në aktivitetin tuaj si regjisor vitet e fundit jeni fokusuar dhe te puna me të rinjtë. Keni realizuar dhe shfaqje teatrore me ata, si ka qenë kjo pjesë e aktivitetit tuaj artistik deri tani?

Unë kam punuar dhe vazhdimisht punoj me artistët e rinj, dhe vitin e kaluar çova në shkollë 4 artistë të rinj nga Vlora, që i përgatita vetë. I mësova dhe ata tani janë në shkollën e lartë në degën e dramës, regjisurës apo dhe skenografisë skenike. Shfaqja e fundit që ne zhvilluam ishte ajo me titull “Lojë dashurie”, që ishte shumë e bukur, ku i angazhova të rinjtë dhe më pas i përgatita dhe për në shkollë. Në Vlorë është krijuar “Art Plus Akademi” ku përgatisim talentet e reja për ti çuar në shkollë. Unë ndjehem shumë mirë me këtë punë që po bëj me të rinjtë, por dhe kërkesat janë të mëdha. Ne duke qenë mbyllur nga pandemia me teatrin, kemi punuar me “Art Plus Akademi” në Vlorë me të rinjtë, që po bëjmë një punë të madhe. Për këtë falenderoj shumë presidentin e kësaj akademie që është një biznesmen, që mbështet kaq shumë artin. Ai është një njeri i rrallë. Unë sapo të përmirësohet kjo gjendje do të filloj punën me një vepër të re me të rinjtë. Vepra teatrore titullohet “Dua divorc” shkruar nga një autor grek, që duam ta vëmë në skenë. Divorci është një plagë e shoqërisë shqiptare edhe pse kalon pa u vënë re.

-A mendoni se gjatë kësaj kohe mund të gjendeshin mënyra, që artistët të angazhoheshin dhe me shfaqje në mjedise jashtë?

Nëse kjo do të ishte bërë në parë do të ishte shumë mirë. Këtë tendencë e pati regjisori Kiço Londo ish drejtori i Teatrit Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivigli”, që erdhi në Vlorë me shfaqjen teatrore “Jul Çezari” dhe u dha për publikun në ambient të hapur. Ne ishim në Vlorë dhe nuk bënim dot shfaqje të tilla teatrore. Londo arriti të jepte shfaqje dhe ishte gjë e mirë, por jo të jemi një mbyllje totale pa asgjë. Nëse ka mundësi duke zbatuar rregullat mund të bëheshin dhe shfaqje jashtë. Mund të organizohen variete, monodrama, etj. Kjo mund të bëhej kur ishin dhe mundësitë me rregullat që ishin vënë më parë, dhe pa rrezikuar asnjë.

-Dekada pranë artistëve të teatrit “Petro marko”. Si e shikoni trupën artistike?

Trupa artistike e teatrit të Vlorës është serioze. Meqë fola dhe për festivalin online, mendoj që trupa e Vlorës bëri vërtetë teatër, ndërsa te disa shfaqje të tjera unë pashë gjimnastikë apo dhe cirk. Trupa e Vlorës ka të mirën, që i qëndron besnik teatrit në kuptimin klasik të fjalës. Nuk ngatërrohet “gjoja eksperimente”siç bëjnë disa teatro të tjerë, por i qëndron besnike teatrit, e respekton dhe punon në këtë drejtim. Trupa artistike dhe regjisori është për tu përgëzuar për këtë, sepse ruan identitetin e teatrit, ndërsa trupat e tjera gjoja në emër të modernizimit, eksperimentit dalin nga teatri dhe sikur i shkelin ato rregulla dhe ligje, që janë të pashkelshme. Teatri është teatër, siç e thashë në fillim nuk është sintezë e arteve të tjera.

- Ju keni mbaruar Institutin e Lartë të Arteve më 1972. Më pas keni kryer studimet plotësuese për regji teatri në Institutin e Lartë të Arteve dhe të Kinematografisë në Bukuresht, Rumani. Nga viti që keni nisur aktivitetin me teatrin, në shfaqjet e ndryshme që janë vënë në skenë dekada më parë në teatrin tonë kë veçoni?

Në ato vite kanë qenë shfaqje të bukura. Përmend regjisorin Pirro Mani, që ka vënë në skenë shfaqje teatrore, që kanë mbetur emblematike si “Arturo Ui” dhe të tjera vepra shumë të bukura. Por dhe vepra të autorëve shqiptarë që u dhanë atë kohë, por u dënuan nga sistemi si “Ngjarje në fabrikë”e Fadil Paçramit ishin shfaqje, që kanë lënë gjurmë të thella te spektatori. Shfaqje emblematike që u vu në skenë para se të nisja studimet kujtoj dhe “Fisheku në pajë” e teatrit “Migjeni”, në Shkodër. Atë kohë çdo muaj nëntor zhvilloheshin festivale teatri dhe trupat artistike shkonin në Tiranë. Përmend teatrin e Vlorës, që ka marrë çmimin e tretë me dramën “Familja e peshkatarit”, që e vuri në skenën e teatrit të Vlorës Nazmi Bojaku. Në vitin ‘90 në teatrin e Vlorës kemi shfaqjen “Sinjali i kuq”, vepër e autorit të njohur Bashkim Kozeli, regjisor Pirro Sava. Para ’90 kemi dhe komedinë kryevepër “Pallati 176”, me të ndjerin aktorin Roland Trebicka. Publiku e do veprën shqiptare, por sot nuk vlerësohet sa duhet. Nuk mund të vlerësosh një vepër shqiptare, duke i dhënë një çmim dhe 1 milion lekë të vjetra. Kjo është qesharake. Teatri Popullor dikur ka vënë vepra të mëdha në skenë si “Hamlet” dhe të tjera, por sot shikojmë që thonë aktorë të mëdhenj? Po çfarë aktorë të mëdhenj kur nuk kanë luajtur Hamlet? Nuk mund ti thuash aktor i madh apo teatër i madh, kur institucioni nuk vë në skenë “Hamlet”, “Otello”, etj. Teatri Kombëtar duhet të matet me autorë të mëdhenj në skenë. Ata aktorë që ishin të mëdhenj dikur u rritën me vepra të teatrit shqiptar, por paralelisht teatrot vinin dhe vepra të autorëve të mëdhenj të botës.

-Do you work with young people, a message for them in the field of theater?

My message is to the state, to encourage you as much as possible. Is it possible to continue that initiative that was before where there was a festival for young directors? I wish that festival takes place again. That festival, which was organized then and with the support of the Ministry of Culture. A festival where Elma Doresi, a very good director, came out, but other artists have also come out. The ministry provided a budget that encouraged artists.

Interviewer: Julia Vrapi